ดาวน์โหลดเอกสารประกอบการประชุม
กระบวนการเข้าเป็นสมาชิก OECD
ความเป็นมาของการเตรียมความพร้อมของประเทศไทย
ในการเข้าเป็นสมาชิก OECD
กรอบการพิจารณาการเข้าเป็นสมาชิก OECD
(Framework for Consideration of Prospective Members)
เอกสารที่เกี่ยวข้อง
ตราสารทางกฎหมายของ OECD (OECD Legal Instruments)
ตัวอย่างการจัดทำข้อสงวนของประเทศสมาชิก OECD (Examples of Reservation)
กรอบการพิจารณา
การเข้าเป็นสมาชิก OECD (Framework for the Consideration of Prospective Members)
6 Legal Instruments for the Consideration of Prospective Members
Adherence to Declaration on International Investment and Multinational Enterprises requires adherence to 13 other OECD Acts listed below including
4 legally binding Decisions and 9 Recommendations
4 Legal binding includes:
9 Recommendations includes :
Answer
Pros and Cons ของการเข้าเป็นสมาชิก OECD ?
Answer
Pros
ผลักดันให้เกิดการปฏิรูปโครงสร้างหลายมิติ และมีมาตรฐานเทียบเท่าสากล
เพิ่มการแข่งขันทางการค้า และโอกาสเข้าถึงตลาดประเทศสมาชิก
GDP ของไทยจะเติบโตเพิ่มขึ้นร้อยละ 1.6 คิดเป็นมูลค่า 2.7 แสนล้านบาท ในปี 2563
เข้าถึงฐานข้อมูลเศรษฐกิจโลกมากขึ้น
ได้รับคำปรึกษาและความช่วยเหลือทางวิชาการจาก OECD อย่างใกล้ชิด
สร้างภาพลักษณ์ที่ดีและส่งเสริมบทบาทไทยในเวทีโลก
Cons
- ต้องเสียค่าสมาชิกรายปี ประมาณ 3 – 7 ล้านยูโร/ปี ขึ้นอยู่กับขนาดเศรษฐกิจของประเทศ
- การเข้าเป็นสมาชิกอาจส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจและสังคม ในบางเรื่อง อาทิ ความจำเป็นในการเปิดเผย ข้อมูล และ การไม่สามารถเลือกปฏิบัติได้ (non-discrimination)
การเข้าเป็นสมาชิก OECD แตกต่างจาก การเข้าเป็นสมาชิกองค์การระหว่างประเทศอื่น ๆ อย่างไร ?
Answer
OECD เปรียบเสมือน think thank ที่เป็นแหล่งรวม (platform) ของผู้เชี่ยวชาญและคลังข้อมูลหลากหลาย ซึ่งประเทศต่างๆ สามารถ ขอรับคำปรึกษาหรือใช้เป็นแหล่งความรู้ในการจัดการปัญหาด้าน ต่างๆ ได้
จุดเด่นของ OECD คือการทำงานในลักษณะ Committee ที่จะมี ผู้เชี่ยวชาญครอบคลุมหลายสาขา เน้นการพัฒนาองค์ความรู้ใหม่ ตามบริบทของโลกที่เปลี่ยนแปลงไปจุดประสงค์
ไม่มีระบบลงโทษประเทศสมาชิกในกรณีที่ไม่ปฏิบัติตามมาตรฐาน ร่วมกัน แต่จะใช้กลไก peer review ในการประเมินผลการปฏิบัติตาม มาตรฐาน และให้ความเห็นเชิงวิชาการ
ไม่มีการให้ความช่วยเหลือทางการเงินแก่ประเทศสมาชิก แต่จะเน้น การหารือเพื่อก าหนดมาตรฐานและสนับสนุนนโยบายเพื่อช่วย พัฒนาความอยู่ดีกินดี เสริมสร้างโลกที่แข็งแรง สะอาด และยุติธรรม มากขึ้น ตาม motto ที่ว่า “Better policies for better lives”
การเข้าเป็นสมาชิก OECD อาจท าให้ไทย เกิดความเหลื่อมล้ำมากขึ้นหรือไม่ ?
Answer
งานวิจัย TDRI ระบุว่า หากไทยเข้าเป็นสมาชิกจะทำให้ความเหลื่อมล้ำลดลงเพียงเล็กน้อย ซึ่งไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ จึงสรุปได้ว่า การเข้าเป็นสมาชิก OECD ไม่ทำให้ความเหลื่อมลำ้ของไทยเพิ่มขึ้นหรือน้อยลงอย่างมีนัยสำคัญ
การเข้าเป็นสมาชิกมีทั้งผู้ได้/เสียประโยชน์ ดังนั้น ไทยอาจพิจารณาจัดทำข้อสงวนใน ประเด็นที่ต้องคงไว้ซึ่งผลประโยชน์แห่งชาติ รวมถึงภาครัฐต้องมีมาตรการเยียวยาผู้ได้รับ ผลกระทบด้วย
ตัวอย่างข้อสงวนที่คอสตาริก้าซึ่งมีขนาดเศรษฐกิจใกล้เคียงกับไทยได้จัดทำ อาทิ
การอนุญาตให้ชาวต่างชาติใช้ที่ดินด าเนินธุรกิจได้เฉพาะบางพื้นที่
การประกอบอาชีพเฉพาะทาง เช่น แพทย์ วิศวกร ต้องดำเนินการตามข้อกำหนด ภายในประเทศเท่านั้น
กิจการด้านขนส่งทางบกภายในประเทศสามารถดำเนินการได้เฉพาะบริษัทของ คอสตาริก้า โดยบริษัทนั้นต้องมีถือหุ้นเป็นชาวคอสตาริก้าไม่น้อยกว่าร้อยละ 51
เหตุผลในการกำหนดกรอบระยะเวลา การเข้าเป็นสมาชิก 5 ปี 6 เดือน ?
Answer
ไทยมีความร่วมมือกับ OECD มายาวนานกว่า 20 ปี มีการปรับมาตรฐาน ให้สอดคล้องกับ OECD ระดับหนึ่งแล้ว ผ่านการดำเนินโครงการ Country Programme ระยะที่ 1 (61-64) และ ระยะที่ 2 (66-68)
ไทยให้การรับรองตราสารของ OECD แล้ว 10/268 ฉบับ และเพิ่มระดับ สถานะใน Committee มาอย่างต่อเนื่อง อาทิ ปี 2564 สคก. ได้รับสถานะ Participant ใน Regulatory Committee
OECD จัดให้ไทยอยู่ในระดับ tier1 ที่ OECD สนใจจะเชิญเข้าเป็นสมาชิก
กระบวนการ Thailand Accession ต้องเข้าสู่การพิจารณาของรัฐสภาหรือไม่ ?
Answer
กระบวนการเข้าสู่การเป็นสมาชิก OECD อาจมีความเกี่ยวข้องกับมาตรา 178 ในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 ในประเด็นหนังสือ สัญญาที่จะดำเนินการร่วมกับองค์การระหว่างประเทศ
ดังนั้น จึงอาจมีการนำเรื่องเข้าสู่การพิจารณาของรัฐสภาด้วย โดยรายละเอียดจะมีการหารือกับกรมสนธิสัญญาและกฎหมาย และสำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกาต่อไป
หากหน่วยงานไทยปรับตามมาตรฐาน OECD ไม่ได้จะทำอย่างไร ?
Answer
สศช. และ กต. จะหารือกับ OECD และจะเชิญหน่วยงานไทยที่เกี่ยวข้อง มาร่วมหารือ พร้อมแสดงเหตุผล/ข้อห่วงกังวลที่ไทยอาจไม่สามารถปรับตาม OECD ได้ ซึ่งหน่วยงานสามารถเจรจาเพื่อจัดทำข้อสงวนบางประเด็น โดยยึดผลประโยชน์ของไทยเป็นที่ตั้งสศช. และ กต. จะหารือกับ OECD และจะเชิญหน่วยงานไทยที่เกี่ยวข้อง มาร่วมหารือ พร้อมแสดงเหตุผล/ข้อห่วงกังวลที่ไทยอาจไม่สามารถปรับตาม OECD ได้ ซึ่งหน่วยงานสามารถเจรจาเพื่อจัดทำข้อสงวนบางประเด็น โดยยึดผลประโยชน์ของไทยเป็นที่ตั้ง
มีประเทศใดบ้างที่เมื่อเข้าสู่กระบวนการ Accession ไปแล้ว กลับไม่ผ่านมาตรฐานของ OECD และเป็นอันต้องยกเลิกการเข้าเป็นสมาชิกไป ?
Answer
ไม่มีประเทศที่ไม่ผ่านมาตรฐานของ OECD แล้วโดนบอกยกเลิก มีเพียงเหตุการณ์ ภายในประเทศนั้น ๆ ที่ทำให้ OECD ประกาศยุติกระบวนการ Accession และการที่ ประเทศสมาชิก Veto ประเทศผู้สมัคร เพราะความขัดแย้งส่วนตัว
รัสเซีย คือประเทศที่ OECD ประกาศยุติกระบวนการ Accession ไปเมื่อปี 2014 เนื่องจากวิกฤตการณ์ไครเมีย โดยก่อนหน้านี้รัสเซียได้เข้ากระบวนการ Accession มาตั้งแต่ปี 2007
โครเอเชีย คือประเทศที่ถูก Veto แต่สุดท้ายก็ได้รับมติเอกฉันท์ (consensus) ให้เข้า กระบวนการ Accession โดยปี 2017 โครเอเชียได้ยื่นเจตจำนงเข้าเป็นสมาชิก แต่ถูก ฮังการี Veto เนื่องจากทั้งสองประเทศมีความขัดแย้งกันเรื่องคดีทุจริตบริษัทน้ำมัน อย่างไรก็ตาม ปี 2018 ฮังการียุติการคัดค้านการเป็นสมาชิกทำให้โครเอเชียได้รับ มติเอกฉันท์ในการเข้ากระบวนการ Accession ไปเมื่อปี 2022
ประเทศที่เพิ่งเข้าเป็นสมาชิกมีพัฒนาการ ด้านใดเพิ่มขึ้นบ้าง อาทิ GDP ?
Answer
งานวิจัย TDRI ระบุว่า จากการประเมินเศรษฐกิจของ 7 ประเทศสมาชิกที่มี ขนาดเศรษฐกิจใกล้เคียงกับไทย พบว่า การเข้าเป็นสมาชิกช่วยเพิ่มผลิตภาพ โดยรวมของประเทศ ซึ่งทำให้เกิดการเพิ่มขึ้นของ GDP โดยตรงร้อยละ 0.05 และเศรษฐกิจขยายตัวสุทธิร้อยละ 1.6 ในช่วง 5 ปีแรก
การยกระดับสถานะความร่วมมือในคณะกรรมการของ OECD ส่งผลต่อการเข้าเป็นสมาชิก OECD ของไทยมากน้อยเพียงใด คุ้มค่ากับค่าใช้จ่ายที่เพิ่มสูงขึ้นหรือไม่
Answer
การยกระดับสถานะความร่วมมือ เป็นการแสดงออกถึงความมุ่งมั่นของไทยที่ต้องการจะมีความร่วมมือกับ OECD ในระดับที่สูงขึ้น โดยเฉพาะสถานะ Associate ซึ่งเทียบเท่ากับการเป็นสมาชิกเต็มรูปแบบ (full member) ของ OECD จึงนับเป็นความคุ้มค่าที่จะแสดงให้ประเทศสมาชิก OECD เห็นถึงความมุ่งมั่นของไทย
การจัดทำข้อสงวนในตราสารทางกฎหมายของ OECD นั้น ประเทศไทยสามารถใช้บทบัญญัติในมาตรา 10 ของ พ.ร.บ.การประกอบธุรกิจของคนต่างด้าว พ.ศ. 2542 ในแนวทางเดียวกันกับการจัดทำ FTA ได้หรือไม่
Answer
เราไม่ควรมองว่าการเข้าเป็นสมาชิก OECD เป็นการจัดทำ FTA หรือการได้-เสียประโยชน์ เนื่องจากการเข้าเป็นสมาชิก OECD ไม่เท่ากับการจัดทำ FTA และไม่ได้เป็น FTA โดยธรรมชาติ แต่เป็นการสร้างมาตรฐานร่วม การยกระดับธรรมาภิบาล ซึ่งอาจช่วยสนับสนุนให้เกิดการจัดทำ FTA ได้ง่ายยิ่งขึ้น
การเข้าเป็นภาคีตราสารทางกฎหมาย OECD Code of Liberalisation of Current Invisible Operations and Capital Movements จะส่งผลกระทบต่อการบังคับใช้ พ.ร.บ.การประกอบธุรกิจของคนต่างด้าว พ.ศ. 2542 หรือไม่ อย่างไร
Answer
- ปัจจุบัน บัญชีท้ายของ พ.ร.บ.การประกอบธุรกิจของคนต่างด้าว พ.ศ. 2542 เป็นแบบ Negative List List (อนุญาตทั้งหมดยกเว้นเรื่องที่สงวน) ตามที่ OECD ประสงค์จะให้เป็นแล้ว ยกเว้นบัญชี 3 (21) ที่ยังเป็น Positive List (สงวนทั้งหมดยกเว้นเรื่องที่อนุญาต) อย่างไรก็ดี ในปัจจุบัน พ.ร.บ.การประกอบธุรกิจของคนต่างด้าวฯ อยู่ระหว่างกระบวนการประเมินผลสัมฤทธิ์ของกฎหมาย ตาม พ.ร.บ.หลักเกณฑ์การจัดทำร่างกฎหมายและการประเมินผลสัมฤทธิ์ของกฎหมาย พ.ศ. 2562 ซึ่งคาดว่าจะประเมินผลแล้วเสร็จภายในปี 2567 กระทรวงพาณิชย์อาจพิจารณานำผลการประเมินดังกล่าว มาประกอบการปรับปรุงแก้ไข พ.ร.บ.การประกอบธุรกิจของคนต่างด้าวฯ เพื่อให้สอดคล้องกับเงื่อนไขของ OECD และเกิดประโยชน์สูงสุดต่อประเทศไทย นอกจากนี้ ยังสามารถนำ Sunset Clauses ซึ่งเป็นบทบัญญัติกำหนดการสิ้นสุดการใช้ของกฎหมาย มาใช้กำหนดการสิ้นสุดระยะเวลาในการบังคับใช้ข้อสงวน เพื่อเป็นการสร้างช่วงเวลาปรับเปลี่ยน (Transition period) เพื่อให้ภาคส่วนที่เกี่ยวข้องมีระยะเวลาเพียงพอต่อการปรับตัวหรือการดำเนินงานให้สอดคล้องกับมาตรฐานของ OECD
การพัฒนาเชิงพื้นที่ (localisation) ในระดับจังหวัด กลุ่มจังหวัด หรือการปกครองส่วนท้องถิ่น จะต้องเตรียมตัวอย่างไร เพื่อให้ตรงกับการดำเนินงานตามกรอบ OECD
Answer
- OECD มีคณะกรรมการที่ชื่อว่า “Regional Development Policy Committee” ทำหน้าที่ให้ข้อเสนอแนะเกี่ยวกับการพัฒนานโยบายระดับภูมิภาคซึ่งรวมถึงการพัฒนาเชิงพื้นที่ โดยหน่วยงานที่เกี่ยวข้องของไทยสามารถแสดงความประสงค์เข้าร่วมคณะกรรมการดังกล่าวได้ เพื่อสร้างการมีส่วนร่วมและใช้ประโยชน์จากการเข้าร่วมมาปรับปรุงและพัฒนาการดำเนินงานให้สอดคล้องกับมาตรฐานของ OECD ต่อไป
กระบวนการเข้าเป็นสมาชิก OECD มีการจำกัดระยะเวลาในการดำเนินการหรือไม่
Answer
กระบวนการเข้าเป็นสมาชิก OECD ไม่มีกรอบระยะเวลาที่แน่นอน ขึ้นอยู่กับความสามารถในการปฏิรูปการดำเนินงานของประเทศผู้สมัครให้สอดคล้องกับมาตรฐานของ OECD โดยคณะกรรมการของ OECD ในแต่ละด้านจะเป็นผู้ประเมินว่า ประเทศผู้สมัครได้ดำเนินการปรับปรุงกฎระเบียบภายในประเทศให้สอดคล้องกับมาตรฐานของ OECD ตามที่กำหนดไว้ใน Accession Roadmap เรียบร้อยแล้ว จึงจะออกจดหมายเชิญให้ประเทศผู้สมัครยอมรับข้อผูกพันทางกฎหมายและเข้าเป็นสมาชิก OECD โดยสมบูรณ์ต่อไป
การเข้าเป็นภาคีตราสารทางกฎหมายของ OECD จะก่อให้เกิดข้อขัดแย้งกับกฎระเบียบของ WTO ที่ไทยเป็นสมาชิกอยู่หรือไม่ หากมี จะจัดการกับข้อขัดแย้งนั้นอย่างไร
Answer
ไม่น่าเกิดข้อขัดแย้ง เนื่องจากประเทศสมาชิก OECD ส่วนใหญ่ในปัจจุบัน เป็นสมาชิก WTO อีกทั้ง WTO ยังมีความร่วมมือใกล้ชิดกับ OECD และมีสถานะเป็นผู้สังเกตการณ์ใน OECD Trade Committee อีกด้วย
ปัจจุบัน ภาคเอกชนตระหนักรู้ถึงการเข้าเป็นสมาชิก OECD ของประเทศไทยมากน้อยเพียงใด และภาครัฐควรดำเนินการเพื่อสร้างความตระหนักรู้และการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วนอย่างไร
Answer
ควรจัดสัมมนาร่วมระหว่างภาครัฐกับภาคเอกชนเพื่อสร้างความตระหนักรู้ให้มากยิ่งขึ้น มุ่งเน้นการสร้างความยั่งยืนและการก้าวทันเทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะในด้านผลกระทบต่อผู้ประกอบการรุ่นใหม่ (Young Entrepreneur) ซึ่งเป็นผู้นำการเปลี่ยนผ่านทางเศรษฐกิจที่สำคัญ
ทั้งนี้ สศช. จะจัดการประชุมเชิงปฏิบัติการเพื่อสร้างความตระหนักรู้ในการเข้าเป็นสมาชิก OECD ของประเทศไทย ให้กับภาคเอกชน ภาคประชาชน และภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง โดยอาจเชิญผู้แทนสภาหอการค้าไทยมาร่วมเป็นผู้อภิปรายในการประชุมฯ โดยกำหนดจะจัดขึ้นในเดือนมกราคม – กุมภาพันธ์ 2567
การประชุมที่เกี่ยวข้อง
