บ้านชากไทย ตั้งอยู่ที่ อำเภอเขาคิชฌกูฎ จังหวัดจันทบุรี เป็นหนึ่งในต้นแบบการบริหารจัดการหนี้สินภายในชุมชน เพื่อตอบสนองต่อนโยบายในการพัฒนาเศรษฐกิจชุมชน ซึ่งมุ่งเน้นการลดปัญหาความเหลื่อมล้ำทางสังคม สร้างความเข้มแข็งของเศรษฐกิจฐานรากชุมชน ผ่านการบริหารจัดการเงินทุนที่มีอยู่ในชุมชนให้เกิดความคุ้มค่า มีประสิทธิภาพ และเกิดประโยชน์สูงสุด
เดิมทีบ้านชากไทยมีกองทุนอยู่หลากหลายรูปแบบ มีแนวคิดในการจัดตั้ง การรวมกลุ่ม ตลอดจนแนวทางการบริหารจัดการภายในกองทุนที่แตกต่างกันไป โดยกองทุนที่ดำเนินกิจการเพื่อแสวงหาผลกำไรจะเน้นการปล่อยกู้ให้กับสมาชิก ซึ่งปัญหาที่ตามมาในภายหลังคือ การกำหนดเงื่อนไขและระยะเวลาในการชำระหนี้ของแต่ละกองทุนไม่ตรงกัน เปิดโอกาสให้คนในชุมชนกู้ยืมได้หลายกองทุน และอัตราการปล่อยกู้ที่สูงทำให้คนที่กู้เงินจากหลายกองทุนไม่สามารถหาเงินมาชำระหนี้ได้ทัน เกิดการกู้ยืมจากกองทุนหนึ่งเพื่อไปชำระหนี้อีกกองทุน เกิดเป็นหนี้หมุนเวียน หนี้ซ้ำซ้อนไม่สิ้นสุดและมีแต่จะเพิ่มพูนขึ้น ดังนั้น เพื่อให้ชีวิตความเป็นอยู่ของคนในชุมชนดีขึ้น และให้แต่ละกลุ่มกองทุนดำเนินงานได้อย่างต่อเนื่องและเป็นรูปธรรม ภายใต้การทำงานที่เชื่อมโยงและเกื้อกูลกัน จึงได้เกิดแนวคิดในการจัดระบบกองทุนในรูปแบบ การบูรณาการกองทุน ภายใต้ชื่อ “ศูนย์จัดการกองทุนชุมชนบ้านชากไทย”ประกอบด้วยกลุ่มกองทุนชุมชนจำนวน 13 กลุ่ม มุ่งเน้นการบริหารจัดการกองทุนให้มีความเป็นเอกภาพ ลดปัญหาการเป็นหนี้ของคนในชุมชน เพิ่มประสิทธิภาพในการบริหารจัดการหนี้ของคนในชุมชนให้เป็น 1 ครัวเรือน 1 สัญญาในที่สุด
การบริหารจัดการหนี้ไปสู่ 1 ครัวเรือน 1 สัญญา ของศูนย์จัดการกองทุนชุมชนบ้านชากไทย ไม่ใช้วิธีการปรับลดอัตราดอกเบี้ยให้เท่ากัน หรือปรับระยะเวลาการกู้ยืมและการชำระคืนของแต่ละกองทุนให้พร้อมกัน แต่ใช้วิธีการออกระเบียบศูนย์จัดการกองทุนชุมชนในเรื่องการบริหารจัดการหนี้ ภายใต้แนวคิดขยายระยะเวลาการชำระหนี้ ซึ่งไม่ขัดต่อระเบียบและข้อบังคับของแต่ละกองทุนที่เป็นสมาชิกอยู่ โดยใช้ “แพ็คเกจ 3 5 7” คือ การแบ่งระยะเวลาการชำระหนี้เป็น 3 ปี 5 ปี และ 7 ปี โดยครัวเรือนที่เข้าร่วม 1 ครัวเรือน 1 สัญญา สามารถเลือกวิธีการชำระคืนหนี้ที่เหมาะสมกับตนเอง และให้กลุ่มหรือองค์กรติดตามสนับสนุนครัวเรือนที่เข้าสู่กระบวนการให้สามารถบริหารจัดการการเงินของตนได้อย่างมีประสิทธิภาพ
โครงการ 1 ครัวเรือน 1 สัญญา ช่วยลดปัญหาหนี้ซ้ำซ้อน หรือหนี้หมุนเวียนที่เกิดจากการกู้ยืมเงินจากกองทุนหนึ่งมาใช้อีกกองทุนหนึ่ง อันจะนำไปสู่หนี้เสียในท้ายที่สุด การนำระบบการจัดการหนี้ดังกล่าวมาใช้จะช่วยพัฒนาคนในชุมชนให้เกิดความแข็งแรง สร้างภูมิต้านทานหนี้ สร้างมูลค่าจากทุนที่ตนกู้มาให้เกิดประสิทธิภาพมากที่สุด โดยในปัจจุบัน ศูนย์การจัดการชุมชมบ้านชากไทยได้ดำเนินการปลดหนี้ให้กับครัวเรือนได้สำเร็จ 2 ครัวเรือน จำนวน 50,000 บาท และดำเนินการจัดการเพื่อลดหนี้ให้กับ 27 ครัวเรือน จำนวน 571,270 บาท นอกจากนี้ หากดำเนินตามมาตรการที่ผ่านมาอย่างต่อเนื่อง ในปี 2563 จะสามารถปลดหนี้ได้เพิ่มขึ้นจำนวน 8 ครัวเรือน ในปี 2565 จำนวน 25 ครัวเรือน และในปี 2566 จำนวน 6 ครัวเรือน ตามลำดับ
อ่านข้อมูลเกี่ยวกับกองทุนชุมชนบ้านชากไทยได้ที่ https://chakthaicfmcenter.com/
ที่มา: หนังสือชากไทย โมเดล
ที่มาภาพประกอบ: สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอเขาคิชฌกูฎ จังหวัดจันทบุรี